Column Mathilde: Nederlands leren, echt niet zo eenvoudig
‘Ze moeten maar eens Nederlands leren...’ Als ik dit hoor, voel ik me best ongemakkelijk. Duizenden cursisten per jaar leren bij ons Nederlands en vinden hun weg in de maatschappij. Gaat dat zo makkelijk? Nee, helemaal niet, maar ze doen het wel. Ik denk aan Omar, in 2013 kwam hij via Griekenland, Turkije naar Nederland en vroeg asiel aan. Nog voor de grote stroom vluchtelingen in 2015. Het leven in zijn thuisland werd hem onmogelijk gemaakt. Hij kwam naar STE en werd begeleid door Vluchtelingenwerk. Omar wilde Engels leren, dat was nog behoorlijk gebrekkig, de dame van Vluchtelingenwerk vertaalde. Ik probeerde hem duidelijk te maken dat het de bedoeling was om Nederlands te gaan leren, maar Omar bleef standvastig; Engels moest het zijn, hij wilde naar de TU/e en daar had je Engels voor nodig. Ik wilde hem graag helpen, zag zijn frustratie en worsteling en deed hem het voorstel om op zaterdag met mij gratis Engels te gaan leren en door de weeks Nederlands.
Omar bleek een bijzonder iemand met een enorm doorzettingsvermogen en gigantische stip aan de horizon. Een bijzondere vriendschap ontstond. Ik heb hem één keer zien huilen toen hij vertelde over de barre overtocht. Even kon ik in die donkere wereld kijken, die wij op beeld vaak zien. Omar haalde zijn internationale Engelse examen.
Hij ging studeren, stage lopen, deed staatsexamen, werd Nederlander en heeft nu een prachtige baan. Hij ging trouwen, wij waren op zijn bruiloft, er waren bijna evenveel Nederlanders als Syriërs. Twee weken geleden is zijn zoontje geboren. Ik moest lachen toen ik zag dat hij een bord in de tuin had staan met de naam van de baby - goed ingeburgerd, Omar!
Ik vertel dit verhaal omdat alle cursisten voor mij iemand zijn, een gezicht, een geschiedenis, een verhaal. Veel cursisten van ons zijn vluchteling zoals Omar, nog meer van onze cursisten zijn expat of arbeidsmigrant. Iedereen heeft een reden om hier te zijn en wij staan hier als land voor open, wij hebben mensen nodig voor onze arbeidsmarkt of hebben een verdrag om vluchtelingen op te nemen. Misschien gaat dat veranderen in de toekomst. Maar nu is het aan ons allemaal om de stroom van culturen in goede banen te leiden en samen te laten leven. Natuurlijk vind ik dat internationals de Nederlandse taal moeten leren, maar vaak wordt over het leren van een volledig nieuwe taal te licht gedacht. Als je ouder bent, is taal leren echt moeilijker. Taal leren kost veel tijd, dat doe je niet in een paar maanden.
Wij moeten onszelf ook zeker niet als referentiekader nemen. Nederlanders (afhankelijk van je opleidingsniveau) leren soms wel twee of drie vreemde talen. Je begint vaak zelfs met Engels leren op de kleuterschool. Lang niet iedereen spreekt overigens Engels en de vaak genoemde vervreemding die vooral oudere, autochtone Eindhovenaren voelen, is iets dat wij serieus moeten nemen. In feite hoor ik van onze cursisten hetzelfde, ook zij voelen zich niet altijd gehoord: ‘Niemand spreekt Nederlands met mij, hoe kunnen wij het dan goed leren?’ Horen wij een buitenlands accent? Dan switchen wij direct naar het Engels, het lijkt of we geen geduld hebben voor beginnende leerders van het Nederlands. Als wij willen dat onze internationals Nederlands leren, dan moeten wij ook Nederlands met ze spreken in plaats van Engels, hen nog meer taaltraining aanbieden, initiatieven opzetten waar bijvoorbeeld internationals in contact komen met autochtone Eindhovenaren. Met elkaar moeten we het doen.