De kwestie: De opvang van vluchtelingen
Er wonen bijna drie miljoen vreemdelingen in Nederland. Dat zijn mensen die in het buitenland zijn geboren en als migrant naar ons land kwamen. Velen zijn - politiek - vluchteling. Sinds kort worden asielzoekers in het centrum van Eindhoven opgevangen. Daar zijn inwoners en ondernemers niet onverdeeld gelukkig mee. De vreemdelingen zorgen voor overlast en een gevoel van onveiligheid, is het bezwaar.
Dagelijks spoelen tientallen bootjes volgepakt met vluchtelingen vanuit Noord-Afrika aan op de kusten van Italië en Griekenland. Ze laten armoede, oorlog en andere ellende achter zich.
De meesten trekken door naar Noord-Europa op zoek naar een beter toekomstperspectief. Het aantal vluchtelingen dat in Nederland asiel aanvraagt, neemt dit jaar flink toe. Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) denkt eind dit jaar ruim 77.000 bedden nodig te hebben. Ter vergelijking: eind 2021 waren dat er nog zo’n 36.000.
De zoektocht naar (nieuwe) opvanglocaties in het land verloopt uiterst moeizaam. Niemand wil een herhaling van de buitenslapers in Ter Apel vorige zomer, maar een asielzoekerscentrum (AZC) in de ‘eigen achtertuin’ lijkt nog veel erger. De regering heeft Eindhoven gevraagd 900 vluchtelingen op te nemen. Daar werkt de gemeente aan mee: “Wij vinden het belangrijk om te helpen bij goede opvang voor mensen die bescherming zoeken. En te zorgen dat zij direct mee kunnen doen in onze stad. ‘Samenleven vanaf dag één’ noemen we dat’.”
Voor een goede en maatschappelijk gedragen opvang is de gemeente een onderzoek gestart naar het gevoel van inwoners ten opzichte van asielzoekers. De reacties onder de aankondiging en uitnodiging tot deelname op de social media logen er niet om. Eindhovenaren stelden dat het effect al wel duidelijk is: overlast, gevoel van onveiligheid, stijgende criminaliteit, vandalisme en aantasting van de leefbaarheid en het woongenot. De gemeente moet eerst maar eens zorgen voor voldoende woonruimte voor Eindhovenaren, was de teneur.
Volgens de gemeente betreft het een omvangrijke raadpleging. Tienduizend huishoudens, inclusief die van vluchtelingen, in de stad hebben een brief ontvangen in het Nederlands, Engels, Oekraïens en Arabisch met de vraag wat er nodig is om samen te leven. En wat de gemeente hiervoor zou moeten regelen? De verwachting is dat de resultaten eind november bekend zijn. Ze worden gebruikt om beleid te maken, én uit te voeren met de betrokken organisaties in de stad.
Bed in hotels
Het COA vangt gedurende een jaar alleenstaande minderjarige vreemdelingen (AMV’s) op in twee hotels naast elkaar in het centrum van Eindhoven. Ze worden als één locatie beheerd. In ‘Glow’ worden 65 AMV’s in de leeftijd van vijftien tot achttien jaar opgevangen. Dit zijn jongeren die een grote kans hebben dat ze in Nederland mogen blijven. In ‘Dirven’ worden veertig statushouders opgevangen, voornamelijk (getrouwde) stellen. Zij hebben al een vergunning om in Nederland te blijven.
Het COA heeft goede ervaringen met het combineren van deze twee groepen mensen. De volwassen statushouders kunnen hun ervaringen delen, sociale controle uitoefenen en helpen om de jongeren wegwijs te maken. De gemeente werkte mee op voorwaarde van goede afspraken over onder meer toezicht, begeleiding, dagbesteding, zorg, onderwijs en veiligheid.
Het COA is gedwongen op zoek naar dit soort tijdelijke oplossingen om te zorgen dat er geen AMV’s of statushouders zonder bed en begeleiding komen te zitten. Daarom worden er afspraken gemaakt met bijvoorbeeld hotels. Het combineren van de faciliteiten van beide hotels aan de Keizersgracht is de beste oplossing gebleken voor alle betrokken partijen, stellen de betrokkenen.
Bescherming
De gemeente vindt het, als vijfde stad van het land en als centrumgemeente van Zuidoost-Brabant, belangrijk om bij te dragen aan een menswaardige opvang van mensen die bescherming zoeken. Daar wordt niet overal hetzelfde over gedacht, mede op basis van ervaringen. Bewoners van de binnenstad en ondernemers trokken laatst aan de bel over overlast in de stad, mede vanwege de tijdelijke opvang op de Keizersgracht. De asielzoekers verstoren de spreekwoordelijke rust door hun aanwezigheid. Vrouwen voelen zich niet veilig op straat. Stapjeugd op het Stratumseind fietst liever niet meer door het centrum naar huis. De gemeente heeft nu camera’s opgehangen. Op dit moment bekijkt de gemeente geschikte locaties voor de reguliere opvang van asielzoekers en statushouders. In dat kader heeft het COA verzocht om de bestaande opvanglocatie aan de Kanaaldijk-Zuid uit te breiden.
De gemeente is bereid hieraan mee te werken en neemt hier binnenkort een besluit over. Daar wonen momenteel 96 mensen, voornamelijk gezinnen. Als de uitbreiding doorgaat, komen er andere gezinnen bij, maar ook bijvoorbeeld alleenstaanden of stellen. Zij blijven in Nederland, en moeten zich hier thuis gaan voelen.
Opvang in Zuidoost-Brabant
De behoefte aan opvangplekken voor asielzoekers in ons land is groot. Zuidoost-Brabant nam in eerste instantie 225 asielzoekers op. Ze kregen na soms felle protesten van omwonenden eerst onderdak in Waalre en vervolgens in Best, Heeze, Deurne, Laarbeek, Bladel en Someren. Gaandeweg werd dat aantal opgetrokken naar 450.
Zuidoost-Brabant kreeg als quotum voor 2023 echter 2.886 asielzoekers opgelegd van het kabinet. Gemeenten werken samen aan een regionaal opvangplan om te voorkomen dat het kabinet opvang verplicht oplegt via de zogenoemde Spreidingswet. In dat plan wordt behalve opvangplekken voor asielzoekers ook meteen de huisvesting voor Oekraïense vluchtelingen en statushouders meegenomen.
Dat gaat niet overal van harte. Vluchtelingen mogen nog op de nodige empathie rekenen maar veel inwoners willen liever geen opvang van asielzoekers in de buurt. Desondanks geven de Kempengemeenten alvast aan dat ze 150 asielzoekers kunnen opvangen, de Peelgemeenten 800 tot 1.000 en het Stedelijk Gebied Eindhoven (Best, Eindhoven, Geldrop-Mierlo, Helmond, Nuenen, Oirschot, Son en Breugel, Veldhoven en Waalre) samen 1.000 tot 1.100.
Onbekend is nog wat de nieuwe locaties worden. De gemeenten wachten af of medio 2024 de 1.500 plekken in het AZC in Budel verdwijnen. De gemeente Cranendonck, waar Budel onder valt, is de aanhoudende overlast van vooral zogeheten ‘veiligelanders’- vluchtelingen uit landen die Nederland als veilig beschouwt - red. - beu. Verdwijnt het AZC in Budel, dan valt ruim de helft van de benodigde regionale opvangplekken weg.
Voor lokale, actuele informatie neem contact op met het Vreemdelingen Informatie Punt Eindhoven: Kronehoefstraat 19, 06-12646027 / vip@vluchtelingenwerk.nl