Ebru: ‘Ik heb een Nederlandse ratio en een Turks hart’

Muziek zegt veel over iemand. Daarom gaat Muziekgebouw Eindhoven aan de hand van vijf dierbare nummers het gesprek aan met een Eindhovenaar uit een culturele gemeenschap. Deze keer: de Turkse Ebru Janssens-Kayan (51), voorzitter van Turkish Professionals Network Eindhoven (TPNE), eventprogrammeur bij Bibliotheek Eindhoven én ambassadeur van festival Merhaba Eindhoven.

‘Ik ben een echte liefdesmigrant’, begint Ebru het gesprek. ‘Drieëntwintig jaar geleden verliet ik Turkije voor mijn man Gerard.’ Een grote glimlach verschijnt op haar gezicht. ‘Ik leerde hem kennen in het vliegtuig, toen ik werkte als stewardess. Hij groette me in het Turks - “merhaba” -, en later zaten we tijdens de landing tegenover elkaar. We spraken kort met elkaar. Ik vond hem wel leuk, maar het was niet toegestaan om in functie om contactgegevens te vragen. Twee weken later kreeg ik een brief. Ik had meteen een vermoeden wie het geschreven had!’

‘Uiteindelijk trouwden we in Nederland. In Turkije hebben we vervolgens een groot feest gegeven.’ Een openingsdans mocht natuurlijk niet ontbreken. ‘We dansten op You Are the Dream van Ilse DeLange.’ Op een Turks feest moet en zal er immers gedanst worden!

9/8-ritme
Ebru woonde haar hele jeugd in de regio Trakia, in het noordwesten van Turkije. ‘De inwoners noemen zichzelf de gelukkigste mensen ter wereld.’ Misschien komt het ook wel door de Balkan-invloeden die de regio kenmerkt, denkt ze. ‘Hoe verdrietig je ook bent, zodra je Trakia-muziek hoort in het kenmerkende 9/8-ritme, móet je gewoon dansen. Alle sores verdwijnt meteen!’

Nu heeft de muziek van de plek waar ze opgroeide nog steeds een warm plekje in haar hart. ‘Bij het uitkiezen van mijn vijf liedjes werd ik ook een beetje emotioneel. Ik woonde daar grotendeels samen met mijn ouders en oma - en we hadden veel buren. Alles gebeurde samen, van het koken tot aan het dineren.’

Ebru legt uit: ‘Het nummer wat ik gekozen heb (Bekle van Kardes Türküler en Candan Erçetin) heeft ook dat 9/8-ritme. Maar de boodschap vind ik ook heel mooi. Het gaat erover dat je niet moet zeuren, maar gewoon door moet gaan.’ Ze bekent getwijfeld te hebben of ze niet voor Guus Meeuwis moest gaan: ‘Als ik Brabant hoor, word ik emotioneel. Ik voel me een Brabantse. Ik woon het grootste deel van mijn “bewuste” leven hier, dus in hoeverre ben ik dan nog écht Turks?’

Tegenslag
Ebru vindt het niet moeilijk dat ze niet meer in Turkije woont. ‘Mijn man kwam eigenlijk net op tijd. Ik verhuisde op mijn achttiende naar Istanbul om te studeren. In datzelfde jaar werd mijn moeder ziek. Ze kreeg borstkanker, waaraan ze twee jaar later helaas overleed. Dat waren hele moeilijke jaren, want in een korte tijd verloor ik uiteindelijk mijn beide ouders, oma en mijn nicht.’ Ze probeerde dan ook te ontsnappen aan al het ongeluk. ‘Ik was echt toe aan iets positiefs. En gelukkig was daar mijn man.’

Bahçede van zangeres Sertab Erener brengt haar terug naar de tijd waarin haar ouders en oma nog leefden. ‘Het gaat over een zomeravond, over vuurvliegjes en de geur van kamperfoelie en jasmijn. Volgens mij bestaat tijdreizen echt, want als ik dat nummer hoor, zie ik mezelf alweer zitten in de tuin van mijn oma. Niet voor niets heb ik mijn dochter Yasemin genoemd, naar de geur van jasmijn in de tuin.’

‘Het gaat voorbij’
Vier jaar geleden sloeg het noodlot ook bij Ebru toe. ‘Mijn moeders ziekte trof mij ook. Op hetzelfde moment werd de man van een vriendin van me ziek. Zij zei tegen me dat ze altijd dansen op Geççek van Tarkan. “Het gaat voorbij” zingt hij daarin. Of het nu een periode van ziekte is of de politieke situatie, alles komt uiteindelijk goed. Daar heb ik me sindsdien altijd aan vastgehouden.’ Toch vindt ze het inmiddels lastig om naar het nummer te luisteren. ‘Ik ben genezen, maar de man van mijn vriendin helaas niet. Hij is overleden. Het nummer laat me nu vooral aan hem denken.’

Merhaba
Ebru is ook betrokken bij het festival Merhaba Eindhoven in Muziekgebouw Eindhoven. ‘Ik ben vier jaar geleden als bestuurslid van TPNE betrokken geraakt. Het is heel mooi dat Merhaba een festival is waar Turkse Nederlanders zich in hun eigen taal en cultuur kunnen uiten. Dat wordt echt gewaardeerd door de community!’ Ze is bovendien trots op de naam van het festival: ‘Volgens mij heb ik de naam zelf ooit voorgesteld. En het is natuurlijk extra leuk dat “merhaba” het begin was van hoe ik Gerard leerde kennen!’

Ze sluit het gesprek af met haar laatste liedje: Istanbul van Levent Yüksel. ‘Hij bezingt de stad alsof het een vrouw is die hij bemint. Ik denk dat Istanbul wel echt de stad is waar de Turkse cultuur het beste tot uiting komt. En Yüksel staat natuurlijk ook op het festival in Muziekgebouw Eindhoven!’

Op zaterdag 22 november vindt festival Merhaba Eindhoven plaats in Muziekgebouw Eindhoven.

Info & tickets op www.mge.nl/merhaba.