Bart van Dongen | Paviljoen Ongehoorde Muziek
Grote kans dat je het anders niet zou horen Paviljoen Ongehoorde Muziek (POM) laat je luisteren naar verse muziek, ter plekke ontstane muziek, muziek die jarenlang ‘op de plank lag’ of muziek door musici die het podium nimmer bereikten. De ongehoorde muziek - gecomponeerd, geïmproviseerd, (semi-)akoestisch of elektronisch uitgevoerd - krijgt bij POM een kans om wél ten gehore gebracht, en dus gehoord, te worden. Online via bijvoorbeeld de Good Virus Sessions, maar het liefst toch wel live, aan de Ruysdaelbaan in Eindhoven. We spreken Bart van Dongen, musicus/componist en oprichter van het paviljoen.
Welke muziek heeft jou het best door deze tijd heen gekregen?
’s Ochtends vroeg, ’s avonds laat: ik begin en eindig de dag met muziek opzetten en daar echt naar te luisteren. In deze periode luister ik naar de lp’s van de vader van Stephan Jung (Carte Blance, red.). Stephan Jungs vader was violist van het Brabants Concert. Toen Stephan zijn atelier moest verhuizen, vroeg hij me of ik alle lp’s wilde hebben. Ik duik in die dozen en zet een lp op, het is een grote verrassingstocht. Er zitten veel componisten bij die ik nog niet ken, of wiens werk mij nog totaal onbekend is.
Dankzij twee initiatieven bleef ik ook vakmatig bezig met muziek. Ze lieten mij de positieve werking van muziek optimaal ervaren. Vanuit POM organiseerden we de Good Virus Sessions, een soort muzikale kettingbrief. De energie die hiermee vrijkwam was heel positief. Er staan nu meer dan 40 soundscapes op ons YouTube kanaal. Er zitten echt pareltjes bij. Daarnaast waren er de Corona Basement Recordings, een initiatief van Edward Capel. Hij stuurde iets toe en daar reageerde ik op met muziek. Of ik deed dat en Edward of een van de andere musici die hij had uitgenodigd deed dat, ieder droeg bij op een eigen manier. Deze manier van componeren geeft een vertraagde dialoog, dat is heel mooi. Er komt ook een presentatie van: de komende maanden vindt het Corona Basement Recordings Live plaats in POM.’
De Good Virus Sessions heb je bedacht toen live muziek wegviel. Een muzikant begint een serie met een 1-minuut improvisatie en geeft zijn fragment door aan andere musici, die het oppikken en verder afmaken. Waarin schuilt het succes denk je?
‘Ik wilde niet stilvallen tijdens de coronaperiode. En zocht naar een manier om met het paviljoen bezig te blijven met positieve dingen, met muziek goede energie doorgeven. Die behoefte wordt breder gedeeld, daarom slaat dit aan. Ik nodigde 20 mensen uit, en die nodigden weer anderen uit. En die weer anderen… Via Nederland sloten musici uit Duitsland, Noorwegen, Ethiopië, de VS en Griekenland zich aan; langzaam - nee, eigenlijk razendsnel - ontvouwt zich een Europees netwerk, en leer ik, en leren anderen, via het concept veel nieuwe muzikanten kennen. Dat heeft een ongelooflijk positieve weerslag.’
Waar stevent deze estafette op af?
‘Ik probeer er een vervolg aan te geven en zoek naar kompanen – andere instellingen die willen meedoen. Ik nodig buitenlandse muzikanten uit bij ons paviljoen in Eindhoven en de Roze Tanker in Amsterdam gaat een filmavond aan de Good Virus Sessions besteden, ze vertonen de filmpjes tijdens een filmfestival. De Sessions passen heel goed in het idee voor verbinding binnen Europa, ik probeer daarom een Europese subsidie te verkrijgen. Daarmee zouden we
er nog meer musici uit Europa bij kunnen betrekken en kan er ook werk uit ontstaan voor enkele componisten, die er samen een ‘united’ verhaal van kunnen maken.’
Vanaf juni programmeert POM ook weer live muziek.
‘Ja, dat is heel fijn! Muziek is in de ultieme vorm live, het is een levende ervaring. Dat doe je met elkaar, de gedeelde ervaring met musici en publiek in een ruimte blijft bijzonder en uniek. Ik ben heel blij dat we dat weer kunnen gaan doen.’
POM op een kier: tijdens de Open Raam Concerten klinkt de muziek uit het raam van de POM-studio. Nog niet op volle sterkte?
‘Dit idee - POM als een soort kijkdoos - bestond al langer, ik had dit al eens willen uitvoeren. Nu kwam het mooi van pas. Bij de Open Raam Concerten blijven de muzikanten binnen en de mensen buiten.
Onze volle capaciteit is een publiek van 42 personen. Nu laten we maximaal 15 personen toe. Met dat aantal heb je de beste zichtlijnen en een goed gehoor, en voor de buurt is het prettig. We willen graag dat iedereen er plezier aan beleeft én oefenen met het beheersbaar houden. Bij slecht weer kan iedereen naar binnen.
Kijk, je kunt in een klap de boel dichtgooien, maar niet in een klap weer open doen. Ik dacht: we gooien de deuren weer open en gaan vrolijk weer verder, maar heb me daarin vergist. Niet iedereen is er weer meteen, er zijn bands die niet hebben kunnen repeteren. Met de Open Raam Concerten starten we zo optimaal mogelijk weer op, en vieren we dat we weer live gaan.’