Interview: Jong Cultuur Eindhoven
Sinds 2024 heeft Eindhoven een nieuw cultureel programma voor en door jongeren van 14 tot en met 27 jaar, en degenen die net daarbuiten vallen: Jong Cultuur Eindhoven. Zes weekenden vol culturele activiteiten en een doorlopend programma met workshops en bijeenkomsten. De jongeren zijn deelnemer én hebben een actieve rol in het bedenken en uitvoeren van initiatieven. Jong Cultuur is een programma van stichting Cultuur Eindhoven. Directeur-bestuurder Tanja Mlaker vroeg projectleider Mariëtte Vetter de boel bijeen te brengen, het programma te coördineren en de communicatie te verzorgen. Met eind maart het laatste weekend op komst staan Tanja en Mariëtte even stil bij de ervaringen.
Maar liefst negentien partners doen mee aan Jong Cultuur Eindhoven. Je moet dan denken aan culturele organisaties zoals Muziekgebouw Eindhoven en Van Abbemuseum, individuele makers, zoals Denvis en Hildegard Hick, en partners uit het sociale domein, zoals Switch Jeugdzorg, Pitstop Jongerencentrum en Eindhoven Maatjes. Zo'n brede samenstelling geeft direct een rijke basis en voedingsbodem om ideeën en ervaringen uit te wisselen en de partijen speelden een belangrijke rol bij het bereiken van doelgroepen. Hoe zet je een sfeer neer die inclusief is, en waar iedereen zich welkom en veilig voelt? Waar je even kunt komen snuffelen, gratis?
Omdat alle activiteiten representatief verdeeld zijn over een flink aantal disciplines én gratis zijn, worden ervaren cultuurliefhebbers en nieuwkomers aangemoedigd om deel te nemen en hun creatieve talenten te ontdekken of culturele verdieping te vinden.
Wat was de aanleiding en wat hoopten jullie ermee te bereiken?
Tanja Mlaker: 'Eigenlijk al tijdens de pandemie, nog voordat er landelijk extra middelen beschikbaar kwamen heerste onder jongeren een algemeen gevoel van ongemak en onbehagen. Dat zette ons aan het denken. We wilden meer doen dan alleen steunpakketten bieden. Hoe konden we hen, die in een cruciale fase van hun ontwikkeling zijn,
in de lead plaatsen en helpen om weer in beweging te komen?' Mariëtte Vetter: 'Jongeren prikkelen om hun eigen initiatieven te ontplooien en hen tegelijkertijd een veilige en inclusieve ruimte bieden werd het vertrekpunt van ons programma. We wilden niet alleen creativiteit en cultuur stimuleren, maar ook spontane ontmoetingen en verbindingen tussen jongeren mogelijk maken.'
Tanja: "De duidelijke scheidslijn tussen 18- en 18+ bij uitgaan maakte het lastig om activiteiten te organiseren die iedereen aanspreken. Toch wilden we dat iedereen, ongeacht leeftijd, achtergrond of situatie, zich welkom voelde. De inbreng van een Jongerenraad en scholierenadviesgroep gaven ons waardevolle inzichten.'
Jongeren van 14 tot 27 jaar, dat beslaat een brede doelgroep. Sommige activiteiten trekken vooral 20-plussers, andere juist jongere deelnemers. Is álle jongeren willen aanspreken te ambitieus?
Mariëtte: 'We riepen organisaties en jongeren op: 'Wat heb jij in huis?' We wilden een flexibel en gestructureerd programma neerzetten, met ruimte voor spontane ideeën en mogelijkheden om de kruisbestuiving en samenwerking te bevorderen. De partners werkten ieder aan hun eigen activiteiten, wij ondersteunden via overkoepelende communicatie en marketing, zoals een website, toolkits en gezamenlijke social media inzet. Met negentien deelnemers, waaronder Denvis, maar ook Foundation We Are en Tante Netty, ontstond er een geweldig divers collectief.'
Tanja: 'Dat collectief is echt de kracht van het programma. De organisaties hebben hun achterban goed kunnen mobiliseren en stimuleerden jongeren om hun creativiteit te verkennen met workshops en activiteiten. Dit zette hen aan het roer en zorgde voor veel leerervaringen. Zij bepaalden de inhoud, wij hielpen met coördineren.'
Mariëtte: 'We hadden ook uitdagingen. Jongeren bereiken is sowieso al een uitdaging op zich, want zij zitten in hun eigen social media bubbels en lezen vaak geen krant. Daarbij kun je jongeren onder de18 niet meenemen in social media-advertenties en mag bijvoorbeeld TikTok weer niet door iedere organisatie ingezet worden. En van andere aard: hoe bereik je jongeren die minder prikkels kunnen verdragen of een andere achtergrond hebben?
We probeerden iedereen mee te nemen. Kleinschalige initiatieven zoals workshops met taal & dichtkunst zijn nog niet voor het grote publiek, maar geven jongeren wel een podium." Tanja: "En de communicatie was belangrijk. Veel jongeren zijn via de reguliere weg lastig bereikbaar. WhatsApp-groepen, bijvoorbeeld via Pitstop, en persoonlijke benadering werken dan beter. Er moet balans zijn tussen impulsiviteit en commitment. Je moet spontaan kunnen meedoen, maar je wel ergens aan verbinden.
Dus jullie lieten jongeren de programmeur zijn? Tanja: 'We ontdekten hoe belangrijk het is om programma's écht voor en door jongeren te laten bepalen. ledereen bracht iets persoonlijks in, en zo konden de workshops Tik Tok-filmpjes maken, live jazz try-out in Muziekgebouw, Bacchanalia party in het Van Abbemuseum en taal- en woordkunstsessies ontstaan. Heel divers en heel bijzonder." Mariëtte: 'Door de co-productie 'Work it!" van RaRaRadio, Muziekgebouw, Denvis, Switch Jeugdzorg en Pitstop en creatieve projecten van Keukericonfessies en Foundation We Are werden jongeren geïnspireerd en we bereikten er een breed publiek mee. Ook Young At Night, Schrijverskamp en expo bij DEMO Eindhoven bleken hoogtepunten: jongeren kregen er een podium én de kans om te leren en te groeien. Dat blijft hangen. Tanja: 'Omdat gangbaar is dat jongeren kiezen wat zij al kennen, zijn het vrijblijvend kunnen deelnemen en nieuwe dingen kunnen ontdekken voorwaarden. Dat vraagt om een breed en toegankelijk programma. Zet niet alleen dj's of graffiti op het menu, maar ook jazz of klassieke muziek. Dankzij die variatie worden jongeren uitgedaagd om buiten hun comfortzone te treden."
Hoe kijken jullie naar de toekomst? Kunnen we al concluderen dat Jong Cultuur Eindhoven een succes is?
Mariette: 'De resultaten hebben zich duidelijk afgetekend. De partners hebben ervaring opgedaan en verbindingen gelegd die blijven bestaan. Er zijn samenwerkingen ontstaan die misschien doorgaan en nieuwe programma's worden ontwikkeld. Het succes lag in de breedte en diepte: van woordkunstsessies tot liveoptredens, van workshops tot grote evenementen."
Tanja: "We ronden het programma in maart officieel af en dan is het natuurlijk belangrijk om te evalueren. Wat hebben we bereikt? Welke basis is gelegd? En wat is de volgende stap? We zien nu al bewezen dat er behoefte is aan cultuur en creativiteit onder jongeren. Dankzij de onderlinge uitwisseling was er een groot lerend effect. Het vraagt om een gelijkwaardige aanpak, en als je dat biedt, ontstaan er prachtige initiatieven." Mariëtte: 'De samenwerking tussen organisaties en jongeren was geweldig. Jong Cultuur Eindhoven heeft laten zien hoe krachtig een collectief kan zijn. De balans tussen creativiteit, flexibiliteit en inclusiviteit is succesvol en er liggen veel kansen voor een vervolg. Jongeren in de toekomst meer hun stem laten horen. Dat is iets waar we verder op kunnen bouwen."
JONG CULTUUR EINDHOVEN biedt een dynamisch platform waar jongeren kunnen experimenteren, leren en samenwerken. Dankzij de synergie tussen culturele en sociale organisaties ontstaat een inspirerend programma dat aansluit bij hun behoeften en interesses. Dit versterkt niet alleen de culturele sector, maar ook de sociale cohesie in Eindhoven. Zo wordt een solide basis gelegd voor een inclusieve toekomst waarin jongeren en cultuur elkaar blijven inspireren.
OP DE HOOGTE BLIJVEN?