Nationaal Park Bosland

24 november 2023 | Marie-José Dekkers

Nieuw is het natuur- en groendomein niet, maar de erkenning als Nationaal Park wel. Bosland is met duizenden hectares het grootste van Vlaanderen én vlak bij de Brainportregio. Ken jij het?
In oktober kreeg Bosland na zeventien jaar het label van Nationaal Park Vlaanderen. De erkenning betekent ook dat er de komende jaren extra geïnvesteerd wordt in natuurontwikkeling en - bescherming, recreatie, onderzoek en erfgoed.

Klimaatrobuust
De kartrekkers daarvan zijn de Vlaamse gemeenten Peer, Lommel (ook wandelgemeente van het jaar), Pelt en Hechtel-Eksel. Ze hebben elk een eigen infokantoor dat - fraai op z’n Vlaams - de onthaal is voor bezoekers. Het Nederlandse Bergeijk en Vlaamse Mol zouden aanvankelijk ook meedoen. Die gemeenten zijn wel nog geïnteresseerd en kijken opnieuw naar samenwerking of deelname. Ook Bladel en Eersel hebben interesse getoond. Overigens is de erkenning wel onder voor- waarden: binnen een jaar dienen nog enkele werkpunten uit het juryverslag in orde worden gebracht maar die moeten niet onoverkomelijk zijn, aldus Bosland. Sowieso is het de bedoeling het park uit te bouwen, met onder meer wandelbruggen en ecoducten. Er is zelfs een wildwaarschuwingssysteem aangelegd dat voor veel minder verkeersongelukken met dieren zorgt.

Bosland wordt het meest kindvriendelijke bos van Vlaanderen en aantrekkelijk internatio- naal park met ecologische waarde. Dat is de ambitie. Het domein wil daarvoor graag uitbreiden en ontsnipperen door verbindingen te maken waar nu nog enclaves en barrières zijn. Ook moet het park klimaatrobuust worden, door uitdagingen als droogte, wateroverlast en hitte het hoofd te bieden.

Erfgoed speelt eveneens een rol. Het gebied wordt al duizenden jaren bewoond en bewerkt. Archeologische vondsten wijzen naar cultusplaatsen en grafheuvels uit de oudheid en er zijn sporen van prehistorische landbewerking in de Celtic Fields. Recenter werden er zand, hout en steenkool gewonnen, waardoor ook zichtbare sporen in het landschap achterbleven, zoals meren en productiebossen.

Eigen 'Big-Five'
Hoewel niet helemaal aaneengesloten natuurgebied - er zijn een natuurkern van ruim 6.500 ha, zeven deelkernen van meer dan 200 ha en nog acht natuurgebieden - heeft Bosland veel in huis voor essentieel natuurbeheer en -behoud dat wordt erkend door Europese programma’s. Grote delen van het park behoren tot het Europese Natura2000-netwerk. Het park is initiatiefnemer en grondlegger van de Vlaamse FSC-groep voor duurzaam bosbeheer. Er leven diverse zeldzame en bedreigde diersoorten. Bosland noemt die hun eigen Big Five (wolf, oehoe, vos, ree en everzwijn) en Magnificent Seven (nachtzwaluw, lentevuurspin, gladde slang, veldparelmoervlinder, boomleeu- werik, knoflookpad en ijsvogel). Ook de nogal kieskeurige raaf heeft zich er gevestigd.

De landschappen zijn al even gevarieerd; van zandduinen tot meren en vennen en van heide tot veen en naaldbossen. Ook de mini-woestijn van Lommelse Sahara is Bosland. Het zandgebied is goed te zien vanaf de Reus van Bosland, de dertig meter hoge uitkijktoren.

Trekpleister
Maar bovenal is Bosland een trekpleister voor de jaarlijkse miljoen bezoekers. Het ligt vlak over de grens en dus vanuit Brainport makkelijk bereikbaar op een half uur met de auto. Bosland spreekt iedereen aan: kinderen, kampeerders, picknickers, wandelaars, renners, fietsers, mountainbikers, ruiters én rolstoelers. Meerdaags verblijf of op vakantie kan er ook prima, want in het gebied zijn campings, B&B’s, hotels, jachthavens, camperplaatsen, vakantieparken en -huizen. In de vele horeca is een hoofdrol weggelegd voor lokale producten, van gin tot thee en van bieren tot koekjes. De gastheren en -vrouwen zijn, samen met bekende Vlamingen en de boswachters, ambassadeurs van Bosland.

Een - letterlijk - hoogtepunt is Fietsen door de Bomen. Via een dubbele cirkel van 700 m lang fiets je tot de kruinen van de bomen. De Hovenring, maar dan groen! Sinds de opening in 2019 maakten 800.000 fietsers deze klim. Ook zijn er drie aangepaste rolstoel- en kinderwagenpaden, met onder meer belevings- toestellen. Actief bezig zijn kan verder op de 400 km aan wandelroutes, 300 km fiets- en mountainbikeroutes, 150 km ruiterroutes en 70 hardlooproutes.

Op speurtocht
Kinderen – en natuurlijk hun ouders – vormen de belangrijkste doelgroep van Bosland dat daarom de ondertitel ‘het grootste avonturenbos van Vlaanderen’ draagt. Er zijn en komen speelbossen en speeltuinen, schat- en natuurspeurtochten. Onderweg kunnen jonge bezoekertjes reuzeninsecten tegenkomen, spelen, aan geocoaching doen of op expeditie in de (Lommelse) Sahara. Er zijn bosleerpaden, hindernissenparcours en verschillende avontuurlijke en educatieve kinderwandelingen, met leerrijke elementen. En die zijn ook voor oudere bezoekers interessant.”