TUSSEN CULTUREN : SPANJE
Elke keer als ik langs de studio van Nacho Carbonell liep, vroeg ik me af: is dit pand verlaten? Is er iemand binnen? Waarom staan die sculpturen buiten? Zijn het proefstukken, restanten, of is het allemaal met opzet zo neergezet? Die wirwar van objecten fascineerde me. Alsof ik midden in een post-industriële sciencefictionwereld van William Gibson beland ben. Precies die sfeer kenmerkt heel Sectie C, een absolute aanrader tijdens Dutch Design Week.
Nacho Carbonell is geen onbekende naam in de designwereld. Geboren in Spanje in 1980, studeerde hij in 2003 af aan de Cardenal Herrera C.E.U. University voordat hij naar de Design Academy in Eindhoven kwam. Na zijn afstuderen groeide zijn bekendheid snel. Zijn collectie Evolution leverde hem in 2009 een nominatie op voor Beazley Design of the Year van het London Design Museum. Een jaar later werd hij door Design Miami/Basel uitgeroepen tot Designer of the Future. In datzelfde jaar definieerde hij zijn signatuur: organische vormen, ruwe en kleurrijke texturen, en een eigenzinnige vormentaal die inmiddels wereldwijd te zien is in musea en privécollecties. Van het Groninger Museum tot het 2121 Museum in Japan, van het MoMA in San Francisco tot het Art Institute of Chicago en het Mint Museum. Zijn recente installatie in het Maxxi in Rome laat opnieuw zien hoe Carbonell met natuurlijke materialen en experimentele technieken unieke werelden creëert.
Zijn studio staat in Sectie C, het voormalige fabrieksterrein aan de rand van Tongelre. Hier produceerde de Nolte-fabriek vanaf 1970 schakelkasten, lantaarnpalen en verkeersborden. Sinds 2007 transformeerde het terrein stap voor stap tot creatieve broedplaats, dankzij projectontwikkelaar Rob van der Ploeg en ontwerper Martin Schuurmans. Hun idee dat steeds meer makers en ontwerpers zich hier zouden vestigen sloeg aan; tot op de dag van vandaag is de mentaliteit van zelfstandigheid en eigenzinnigheid voelbaar. Inmiddels telt Sectie C meer dan 270 ondernemers en is het een levendige community waar experiment, ambitie en samenwerking hand in hand gaan.
Midden in dat landschap bevindt zich Carbonells laboratorium: achter een robuuste, bijna cyborg-punkachtige entree gaat een bruisend hart schuil. Een doordacht, ruim opgezet atelier, onderverdeeld in werkplaatsen voor specifieke materialen en technieken. Hier werkt Nacho samen met zijn team. Wanneer hij me ontvangt, groet hij me met een glimlach en een stevige handdruk. In de houtwerkplaats zie ik een nieuwe tafel in wording, waar natuurlijke en kunstmatige elementen met elkaar versmelten. Aan de muur hangen schetsen van varianten: een tafel die als organisme evolueert, laag over laag opgebouwd uit materialen en texturen. Straks vertrekt het stuk naar Miami. Elk detail van deze plek ademt onderzoek en hergebruik. Het is een droom voor elke maker en tegelijk een spiegel van Eindhovens DNA.
Hoe voel je je in deze stad, nu?
'Veel is in korte tijd veranderd. Ik had ooit een kerk waar ik vrij kon experimenteren, en een huis zonder huur. Toen had Eindhoven nog een 'punk vibe'. Nu wordt alles normaler, vooral door de economische krachten en de invloed van ASML en de High Tech Campus. Mensen trekken weg. Zelf heb ik ook overwogen terug naar Spanje te gaan, maar ik ben hier nog, in dit moment van overgang. Over twee jaar wordt Sectie C gesloopt en herbouwd. Waar ik mijn studio daarna kan onderbrengen, weet ik niet. Ruimte is schaars en duur, en ik heb er veel van nodig.'
Hoe sterk beïnvloedt de context het leven van een kunstenaar?
'Eindhoven is een geweldige broedplaats. Ik ben opgegroeid met overvloedige ruimte, maar die verdwijnt nu en wordt steeds duurder. Dat dwingt kunstenaars tot moeilijke keuzes: commerciëler worden of overleven. Voor mij was het in het begin makkelijker om risico's te nemen. Maar studenten van de Design Academy ervaren nu enorme druk, al bij de vraag hoe ze hun huur moeten betalen. De nieuwe generatie moet laveren tussen grenzen verleggen en rondkomen, en dat kost energie.'
Kun je hier blijven?
'Dat is de grote vraag. Ik ben meer bezig met planten dan met plannen. Rond de Design Academy bestaat een fragiel ecosysteem dat steun nodig heeft van de stad. Het is paradoxaal: bewonderenswaardig hoe Eindhoven zich opnieuw heeft uitgevonden, maar de transformatie ging te snel. Er ontbreekt nu iets, er hangt een vleugje bitterheid.
Vertel eens over je team
'We werken met twintig mensen uit verschillende landen en achtergronden. Samen bouwen we aan een platform dat ik in ons dagelijks werk wil verankeren: een hecht en gelukkig team dat uitgroeit naar een mooiere toekomst."
Wat staat er op je programma voor de komende Dutch Design Week?
'Ik wil 20 jaar samenwerking vieren door mijn studio gratis open te stellen voor mijn medewerkers en oud-collega's. Zij mogen alles zelf regelen. Sommigen kennen elkaar al, anderen niet. Ze wonen verspreid over de wereld, van Shanghai tot Milaan, en komen hier samen onder één dak. Via een WhatsApp-groep organiseren ze het zelf. Het wordt spannend om te zien hoe ze de ruimte volledig overnemen.'
Wat is je favoriete plek in Eindhoven?
'Ik ben in een fase van mijn leven dat ik het liefst thuis ben, bij mijn gezin. Mijn sociale leven is minder actief. Maar ik ga graag naar het Ketelhuisplein op Strijp-S. Ik herinner me nog goed hoe het begon, toen we de sleutels van het Klokgebouw kregen. Eindhoven was toen een verloren stad. Nu is er een nieuw stadshart opgebouwd, en dat vind ik prachtig.'
Wil je meer weten over Nacho en zijn werkzaamheden?
Alle info vind je op nachocarbonell.com