'Ik ben letterlijk een voorbeeld van iemand die op straat heeft leren dansen’

Hip-hop ontstond midden jaren '70 als een bruisende culturele uitlaatklep voor jonge zwarte Amerikanen om zichzelf te uiten - plezier, speelsheid gecombineerd met de strijd tegen marginalisatie en onderdrukking in de Afro-Amerikaanse geschiedenis. Ontstaan uit wanhoop in de Bronx, putte de beweging uit Afrikaanse tradities en plaatste die in Amerikaanse context. Met vaak van gerecycled materiaal gemaakte elektronische instrumenten verspreidde hip-hop zich razendsnel om uit te groeien tot een wereldwijde beweging, zoals een creatieve energie door virus getroffen. Nog altijd speelt de behoefte om plezier te maken, rond te hangen met je crew en een plek te vinden om frustraties te kanaliseren een rol in de manier waarop we onze stad gebruiken. 

Met Andrey 'Drosha' Grekhov spreken we niet alleen over zijn indrukwekkende persoonlijke verhaal, maar ook over de waardevolle impact van de Eindhovense danscommunity. Na zijn titel als wereldkampioen experimental hip-hop in 2012 gaf hij tien jaar les op verschillende dansscholen. Inmiddels richt hij zich vooral op de professionalisering van de urban scene, vanuit Eindhoven, als artistiek directeur van Sample Culture en EMOVES. Drosha is ook medeoprichter van Open Your Mind en Urban Dance Days. 

Wanneer begint jouw avontuur in Eindhoven? 

'Ik ben geboren in Rostov-aan-Don in de Sovjet-Unie, een land dat niet meer bestaat. Toen de Sovjet-Unie instortte, kwam ik in de zomer van 1994 naar Nederland, rechtstreeks naar Veldhoven. Daar begint mijn verhaal. Ik was 14 jaar, de eerste buitenlander in de buurt. Dit was vóór de komst van expats, vóór internet, vóór ASML, vóór alles. Het was eigenlijk een mooie tijd. Ik had al interesse in hip-hop, maar vond hier niemand die dat deelde, tot ik op school kwam. Het was soms zwaar: ik was een van de drie buitenlandse kinderen en er was veel discriminatie. Maar ik ging van gepest worden naar de beste danser van de school. Ik was toen al heel goed. Het is eigenlijk een fascinerend verhaal: ik ben geïntegreerd door dans en hip-hop.' 

Waar heb je leren dansen? 

'Ik ben letterlijk een voorbeeld van iemand die op straat heeft leren dansen. Ik kopieerde bewegingen van illegale videobanden. In 1997 werd hip-hop wat bekender en mainstream. Ik vond mijn weg naar Dynamo, ontmoette anderen en realiseerde me: ik ben een breakdancer! Ik werd onderdeel van het lokale hip-hop ecosysteem in verschillende rollen: organisator, vrijwilliger, talentontwikkelaar en docent. En in 2012 werd ik wereldkampioen in Parijs.' 

Je wordt gezien als een pionier van de hip-hopdansscene. 

'Battles, organiseren, lesgeven en optreden zit allemaal in het DNA van hip-hop. Ik ontwikkelde mezelf als pionier en community leader, tot ik ouder werd en vader werd, uit de spotlights stapte en meer achter de schermen ging werken. Ik begeleid nog steeds veel dansers, formeel en informeel, en Eindhoven heeft daardoor een rijke jamcultuur, waarbij het om jammen gaat. Zoals jazzmuzikanten dat doen, maar dan in dans. Eindhoven heeft nu meer dansjams dan steden als Amsterdam of Rotterdam. Bij Dynamo, Area 51, op Strijp-S, op straat: bijna elke dag. Niet alleen een groepje kinderen, maar een hele community die passie heeft voor het uitwisselen van skills. Elke woensdag is er bijvoorbeeld een jam bij Dynamo. Tijdens de pandemie leerden we zelfs om zelf te draaien, wat we doorgaven aan de jongere generatie. We creëerden een community, een ecosysteem van dansers. Een passieproject waar we ontzettend trots op zijn. 

Hoe was de scene in Eindhoven toen, en hoe is die veranderd? 

'Ze noemen de jaren '90 de gouden tijd. Voor mij was die tijd suikerzoet: naïef, mooi, rauw én gewelddadig. Daarna werd alles steeds meer mainstream en beschaafd. De stad ontwikkelde zich onder invloed van Philips, en al die grote dingen zoals Dutch Design Week, kwamen erbij. Hip-hop en de straat waren er altijd al, maar nooit extreem mainstream, omdat dat ook niet de bedoeling was. Veel gebeurde stilletjes en onder de radar. We hebben nog steeds een invloedrijke cultuur in Eindhoven, maar die staat opnieuw onder druk van systemische verwaarlozing. Daarom werken we nu nóg harder om de cultuur levend te houden in dit nieuwe stadsbeeld. Het is een groot vraagteken: hoe sterk zullen we de komende tien jaar zijn?'