Coen van Ham

Een kunstproject over de kracht van emotie 

Poetry of Feelings is meer dan een kunstproject; het is een uitnodiging om je eigen emotionele landschap te te verkennen en samen het gesprek aan te gaan over mentale gezondheid. Hoe voel jij je vandaag? 

Sta je wel eens bewust stil bij je gevoel? De helft van alle Nederlanders heeft ooit een psychische aandoening gehad. Bij jongeren is dat de helft en in de queer community zelfs driekwart. Tegelijkertijd toont de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) aan dat kunstbeleving een bewezen positief effect heeft op gezondheid en welzijn. Maar hoe geef je emoties vorm? En hoe maak je gevoelens bespreekbaar? 

Kunstenaar Coen van Ham ging deze uitdaging aan, In zijn project 'Poetry of Feelings' schilderde hij 366 gevoelens, één voor elke dag van het jaar (inclusief schrikkeldag). Elk schilderij is een vertaling van een gevoel, gevat in een vierkant van 15x15 cm. Van Ham daagde anderen uit om een gevoel aan te dragen, waardoor het publiek onderdeel werd van het proces. 

Het resultaat: een kleurrijke en veelzijdige serie die het onzichtbare zichtbaar maakt. Coen hoopt dat de serie anderen inspireert om via kunst gevoelens te herkennen, delen en vorm te geven. 

Welke emotie vond je het lastigst om te schilderen? 

'Nadat ik alle gevoelens verzameld had en had laten vertalen in het Engels (door Lizzy Kean), ben ik gaan schilderen. Puur op intuïtie koos ik een gevoel, dat voelde ik in. Stuk voor stuk. Dan koos ik kleur, toets en vorm en zette mijn impressie van dat gevoel op papier. Gaandeweg merkte ik dat het pittiger werd. Ik keek naar de overgebleven gevoelens en zag dat het mijn persoonlijke kwaliteiten waren die ik nog niet geschilderd had: 'creative', 'positive' en 'clear. Maar ook mijn valkuilen als 'sceptical', 'dominant' en 'hurt' én de dingen die me als mens: 'queer' en 'persuasive' waren overgebleven. Het gaat juist dan heel erg over mijn, soms zichtbare en soms onzichtbare, allerdiepste waarden en gevoelens." 

Je nodigde mensen uit om gevoelens aan te dragen. 

Welke inzending verraste je het meest? 

'Het was heel fijn en bijzonder dat veel mensen een persoonlijk gevoel met me deelden. Daar is moed en openheid voor nodig. Veel woorden raakten me en maakten mijn project alleen maar waardevoller. 

Het woord 'bubbly' en het verhaal van de jonge vrouw die het deelde, brengt voor mij een plus en min mooi in balans. Ze had haar broer verloren. 

aan zelfdoding en hij gebruikte het woord. Heftig. Maar het past ook echt bij haar: ook als ze een lekkere dag heeft en met haar vriendin plezier heeft bijvoorbeeld, voelt ze zich 'bubbly'. Het is dan ook een heel licht bellenblaaswerkje geworden. Ook het woord 'spleeny' kent die uitdagende combinatie tussen onbehagen en verlangen. Han Roijakkers, een goede vriendin en Neerlandicus, bracht dit gevoel in. 'Spleen', ook wel miltzucht, heeft verdriet, teleurstelling, in zich én het verlangen naar iets moois of fijns tegelijkertijd." 

Welke dag uit het kalenderboek zou je het liefst met zoveel mogelijk mensen delen? 

'Voor mij voelt die vraag als 'van welk kind hou je het meest?" Alle gevoelens zijn voor mij nu kloppend en staan precies op de goede plek in het boek. Als een kunstwerk klaar is, is de interpretatie ervan voor de toeschouwer. En aangezien gevoelens vaak niet een hele dag duren, geeft het meer een aanzet tot reflecteren die dag. Voel ik me verdrietig. en waarom wel of niet? Of zijn er ook andere emoties die spelen die bewuste dag?' 'Een specifieke datum zou de geboortedag van mijn liefde Peter zijn. Op die dag staat het woord 'sweet'. Ook vanuit intuïtie daar geplaatst, besef ik nu. Maar het klopt: hij proeft zoet als honing en is de liefde van mij leven. Peter maakt dat ik iedere dag mag stralen met mijn kunst, mijn creativiteit en met al mijn andere gevoelens samen." 

Tijdens de expo worden alle 366 werken eenmalig als geheel gepresenteerd. Tegelijk verschijnt het indrukwekkende, 752 pagina's tellende Engelstalige boek 'Poetry of Feelings', met een bundeling van de schilderijen tot een eeuwigdurende kalender en gespreksstarter. 

Er zijn lezingen en workshops van o.a. bijzonder hoogleraar Kunst en Zorg Prof. Dr. Tineke Abma, curator en kunsthistoricus Pim Hoff, Patrick Verhoeven en Coen van Ham zelf. 

De Kruisruimte in Eindhoven is elke dag geopend van 12:00 tot 17:00. Maandag 16 & dinsdag 17 juni gesloten. De entree is gratis. www.poetryoffeelings.com