Witwassen; over hoe taal en beeldvorming de stad witter maken dan ze is

In september las ik in het Eindhovens Dagblad een artikel over de Kruisstraat/Woenselse Markt. Het schetste een beeld dat ik niet herkende. ledereen kijkt natuurlijk met een eigen bril, maar sommige zinnen riepen vraagtekens op. Zó veel, dat ik er maanden later alsnog over schrijf. 

Laat ik beginnen met deze zin: 'Betrokken bewoners en ondernemers trekken onder-tussen al jaren aan de bel, maar zien weinig veranderen. In positieve zin althans, want het straatbeeld verandert wel degelijk. De Bruna en Blokker zijn verdwenen en de 'talloze eetzaakjes' bepalen nu de sfeer. 

Wat voor conclusie moet ik hieruit trekken? Dat eetzaakjes geen positieve invloed hebben op het straatbeeld? Of bedoelt de schrijver dat de verandering negatief is omdat het 'andere', buitenlandse ondernemers zijn? Zoals de meeste inwoners van Eindhoven weten, zitten er op de Kruisstraat/Woenselse Markt inderdaad vooral buitenlandse eetzaakjes. Is dat wat stoort - niet de winkels, maar de mensen? 

Zeggen we dat ook over de Kleine Berg: 'Wel heel veel van hetzelfde soort winkels en mensen bij elkaar. Dat kan niet goed zijn!'? Of voelt de journalist zich daar gewoon thuis, omdat het meer 'zijn soort' mensen zijn? 

Ook de reactie van de gemeente liet me fronsen. Er stond dat men wil onderzoeken hoe het centrum en winkelgebied beter kunnen aansluiten op Kruisstraat/Woenselse Markt, zodat die van de drukte kunnen profiteren. Maar weet de gemeente wel dat dit gebied al een enorme aantrekkingskracht heeft? Bezoekers komen uit omringende provincies, Duitsland en België. De Kruisstraat en Woenselse Markt zijn uniek: voor iets soortgelijks moet je naar Utrecht, Rotterdam of Antwerpen. 

Wil je de aantrekkingskracht vergroten, begin dan met de verschillen te zien, en verwissel niet de ene kebab met de andere. Dan weet je ook beter wat je moet promoten. Dat die verschillen niet altijd worden gezien, blijkt uit deze zin: 'De zaak', hier wordt verwezen naar Restobar SuperMarkt, 'biedt iets anders dan de in de straat veelvuldig verkrijgbare döner kebab. Volgens de gemeente een prima voorbeeld van een verbetering voor de straat.' 

Een verbetering voor wie? Ik kom graag in Restobar SuperMarkt, maar eerlijk: ik hoef mijn wijk niet uit voor een cappuccino met havermelk. Alleen in Woensel-West al zijn minimaal zeven plekken waar ik die kan drinken. Dit soort zaakjes vind je overal. Toch ziet de gemeente dit als een verbetering. Blijkbaar omdat 'de andere zaakjes' alleen kebab verkopen. Maar kent de ambtenaar de verschillen? Syrische shawarma lijkt bijvoorbeeld totaal niet op Turkse döner. 

De kop van het artikel gebruikte het woord 'witwassen'. Toen ik dat las, vroeg ik me af: over welke vorm van witwassen hebben we het eigenlijk? Verwijst het naar illegale activiteiten, of is het een metafoor voor wat men het liefste met dit gebied zou willen doen? 

Ik snap dat sommige eettentjes een verrassende ervaring brengen. Laatst at ik er met een vriend. Bij binnenkomst kregen we muhammara, platbrood en een flesje water. Het eten was heerlijk. Maar vooral de beleving was anders, en daarmee uniek. 

Neonlampjes aan de muur, bodymist op elke tafel en muziek van kabbelende klassiek Arabische melodieën tot keiharde techno. Een beetje vreemd misschien, maar de sfeer was goed, de bediening vriendelijk, en de prijs prima. 

Toen ik later nadacht over de bedoeling van die bodymist, moest ik lachen. Misschien is dat de charme van de Kruisstraat en Woenselse Markt: je bent er even weg uit de voorspelbaarheid van cappuccino met havermelk. Je wordt verrast door geur, kleur en geluid - en door de mensen die Eindhoven óók maken tot wat het is. 

Wil je een andere beleving in eigen stad? Je hoeft het vliegtuig niet te pakken. Ga naar de Kruisstraat en Woenselse markt, proef de sfeer en het heerlijke eten. En laat me vooral weten wat je met de bodymist hebt gedaan. 

LOUBNA BAKRA 

Community builder Woensel West, community librarian Woensel Zuid